معرفي قلعه باستاني زينجير قالا
قلعه باستاني زينجير قالا ما بين روستاي شور گول و تمر در جنوب شرقي شهر سلماس بر فراز كوه عظيم به ارتفاع 500 متر بنا شده است . موقع صعود به كوه در ابتدا هيچ اثري از بنا يا قلعه ديده نمي شود ولي پس از طي چند صد متر بالا آثاري سنگي از ديوار هاي قلعه فوق به چشم مي خورد . اين قلعه براي محافظت از دره شور گول – تمر به دشت سلماس ساخته شده است و كاملا جنبه تاميني جاده اي را دارد كه كوهستان هاي شمال عراق و شرق تركيه را به به دشت سلماس وصل مي كند . مساحت كوچك اين قلعه حاكي از استقرار نگهبانهايي است كه در موقع بروز خطر و نزديك شدن قشون دشمن با روشن كردن آتش و يا ساير علايم اخباري ديگر اردوهاي مقيم دشت سلماس را آگاه كرده يا اين كه جلو عبور دشمن را از باريكه مزبور سد شوند. به طور كلي قلعه هاي آذربايجان عبارتند از قلعه هاي نظامي بر فراز تپه ها يا كوهها و قلعه هاي شهر ها كه دور شهر هاي بزرگ و قديمي كشيده شده است . ديوار سنگي زنجير قالا از دو نوع ملاط دار و بدون ملاط است . ملاط سنگ ها از نوع آهك است و با توجه به نزديكي معدن آهك در نزديكي قلعه ، موضوع استفاده از آهك ارزان تاييد مي شود . ديوار جنوبي ، جنوب شرق و جنوب غرب قديمي تر به نظر مي رسند . زيرا بدون استفاده از ملاط آهكي فقط با استفاده از وزن سنگ ها چيده شده است . ديوار ها بسيار محتشم است و بناي آنها بسيار پر زحمت بوده است . در 3 متري ديوار در يك صخره اطاقكي ديده شده با پايه هاي سنگي و ديوار ي با خشت خام ديده مي شود . در اين اتاقك آثاري از چند لايه تمدن ديده مي شود . از 10لايه تمدن در لايه زغال و خاكستر ديده مي شود بقيه لايه هاي آهكي است . در شكل اطاق دايره مي باشد . در زنجير قالا همچنين دخمه اي سنگين ديده مي شود كه بطرف جنوب كنده شده و ارتفاع آن 185 سانتي متر و سقف آن گنبدي شكل است . از ديگر موضوعات قابل بحث در زنجير قالا وجود سفال هاي مختلف از دوران مختلف تمدن آذربايجان مي باشد مثلا اشكال منظم به صورت عدد هفت مسلسل به وفور به چشم مي خورد . يا اشكال ديگر مانند آمواج آب يا دايره هاي كوچك و بزرگ در سفال شكسته هاي زينجي قالا به چشم مي خورد . با توجه به آثار سنگي ديوار هاي اين قلعه بناي اوليه قلعه را مي توان به دوران اوراتو ها يعتي حداقل سه هزار سال قبل تخمين زد .
رونوشت از تاريخ ده هزار ساله سلماس و غرب آذربايجان- دكتر ملك زاده ديلمقاني- توحيد
با نام خدا آغاز كرديم